نرگس صالح نژاد؛ فرهاد جوانبخت؛ جمشید نوروزی
چکیده
پس از چند قرن وقفه نسبی در روابط ایران و چین، تلاشهایی برای گذر از این وضعیت در دورة پهلوی اول صورت گرفت. بازرگانان و حکومت‌های دو سرزمین در تلاش برای احیاء مناسبات در این مقطع، روابط اقتصادی مبتنی بر ...
بیشتر
پس از چند قرن وقفه نسبی در روابط ایران و چین، تلاشهایی برای گذر از این وضعیت در دورة پهلوی اول صورت گرفت. بازرگانان و حکومت‌های دو سرزمین در تلاش برای احیاء مناسبات در این مقطع، روابط اقتصادی مبتنی بر تجارت چای، را محور تلاش‌های خود قرار دادند. پرسش اصلی این پژوهش، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مندرجات اسناد منتشرنشده وزارت امور خارجه و مرکز اسناد ملی و نیز برخی منابع و تحقیقات به انجام رسیده، آن است که تلاشها برای احیاء روابط اقتصادی ایران و چین در دوره پهلوی اول با محوریت تجارت چای، بر پایة چه عواملی شکل گرفت و چگونه ادامه یافت و چه دستآوردی داشت؟ یافته‌های تحقیق، گویای آن است که تلاش ها برای برقراری روابط دو کشور با تمرکز بر صادرات چای چین به ایران، متأثر از عواملی چون قدرت‌یابی دو شخصیت نظامی در این کشورها، نیاز آنها به کسب اعتبار بین‌المللی و منافع اقتصادی شماری از تجار ایرانی و چینی بود. تلاش ها برای برقراری روابط دوجانبه، با اقداماتی چون استخدام متخصصان چینی در صنعت چای ایران، تکاپو برای رونق مجدد صادرات چای چین به ایران و مجابکردن مسئولان دو کشور به تلاش برای تسهیل روابط تجاری دو کشور، به جریان افتاد و تداوم یافت. اما این تلاشها، به دلایلی چون دوری دو سرزمین از یکدیگر، عدم احساس نیاز مسئولان دو کشور به یکدیگر، تمرکز ایران روی مصوبه تقویت صنعت چای ملی و عدم علاقه به رابطه جدی با چین، کمثمر بود و تنها به تأسیس اتاق بازرگانی ایران در شانگهای منتهی شد.
